Ülser, aslında belirli bir bölgeyi içermez; ülser, tam tıbbi karşılığıyla "yara" demektir. Yani, vücudumuzun dışında, ayağımızda, kolumuzda, karnımızda da ülser ortaya çıkabilir, deride de ortaya çıkabilen bir hastalıktır. Ancak tıpta genellikle "ülser" tabiri kullanıldığında akla öncelikle sindirim sistemi gelmektedir. Sindirim sisteminin yemek borusu, mide ve onikiparmak bağırsağı dediğimiz üst bölümünde ortaya çıkan yaralar akla gelmektedir. Bu tür ülserlere "peptik ülser" adı verilir. Ülserler genellikle onikiparmak bağırsağında ve midede ortaya çıkar. Bu grup ülserlerin temel nedeni, midenin kendi salgıladığı asite karşı yine kendisi tarafından oluşturulan bariyerin, yani koruyucu tabakanın, bir şekilde yok olmasıdır. Bu tabaka yok olduktan sonra midede ortaya çıkan asit, oradaki "mukoza" dediğimiz en iç tabakayı zedeleyerek birtakım yaraların oluşmasına neden olur.

Eğer yara onikiparmak bağırsağında ortaya çıkmışsa "duodenal ülser," midede ortaya çıkmışsa "mide ülseri," yemek borusunda ortaya çıkmışsa "özofagus ülseri" şeklinde adlandırılır. Ülserlerin temel nedeni, biraz önce bahsettiğim gibi, midenin kendi salgıladığı asidin, yine kendini korumak için oluşturduğu koruma kalkanının bir nedenle yok olmasıdır. Bu durum, en çok birtakım virüsler, bakteriler ve mikroplara bağlı olarak ortaya çıkabilir. Bunun yanı sıra, kişinin kendi yapısına, genetik etkilerine veya kullandığı ilaçlara bağlı olarak da gelişebilir. Mide asidinin aşırı yükselmesi, mideden yemek borusuna kaçış veya onikiparmak bağırsağına asidin gitmesi sonucu ortaya çıkan yaralar, bizim peptik ülser dediğimiz hastalığın ortaya çıkmasına neden olur. Peptik ülserler, genellikle kanama, ağrı gibi ana semptomlarla kendini gösterir ve birtakım tıbbi tedavi yöntemleri ile tedavi edilebilir. Çünkü ülserlerin ana tedavisi tıbbi yöntemlerle yapılır.

Ülser tanısı koyabilmek için kişiye mutlaka ve mutlaka endoskopi dediğimiz, ağızdan girilerek yapılan ve çok basit bir şekilde yemek borusunun, midenin ve onikiparmak bağırsağının gözle görülmesini sağlayan bir işlem uygulanır. Gerekirse bu esnada alınan örneklerin patolojik incelemesi yapılır. Bu sırada orada mikrop varlığının olup olmadığı da tespit edilerek buna yönelik tedavi planlanır. Eğer Helicobacter pylori adı verilen mikrobun varlığı saptanırsa, bu mikrobun tedavisi, birtakım kompleks kombine tedavilerle yapılır ve ülserler tamamen iyileşir.

Burada dikkat edilmesi gereken, ortaya çıkan ülserler tedavi edildikten sonra yeniden kontrol edilip, hem mikrobun yok edildiğinin hem de ülserlerin iyileştiğinin mutlaka ortaya konulmasıdır. Özellikle mide ülserlerinde bu, altın standarttır.