Kalın bağırsak kanserleri, gerek kadınlarda, gerekse erkeklerde kanser sıralamasında ilk üçün içindedir. Ve giderek yerini yukarıya doğru da yükseltmekte. Bunun nedeni herhalde birazcık da çevresel koşullar. Çünkü günün ilerleyen gelişmişlik koşulları da insanların kansere yakalanma ihtimallerini yükseltir nitelikte. Öncelikle Şunu bilmek lazım ki kalın bağırsak kanserinin genetikle ilişkisi olabilir. Yüzde yüz vardır demek mümkün değil. Hiçbir doktorun bunu söylemesi mümkün değil. Burada asıl olan ailede kolon kanseri dediğimiz kalın bağırsak kanseri varsa aileden kastımız birinci derece yakınlarını almak durumundayız. Anne, baba, abla, abi, teyze, halı gibi ilk yakın grubu alırız. Onun daha eski ne gerek görmeyiz. Bu grup içerisinde kalın bağırsak kanseri varsa kişinin kalın bağırsak öncesi koruma amaçlı tetkiklerine erken teşhis için bir takım tetkiklerini daha erken dönemde başlamaktır. Ama şunu bilmek gerekir ki bununla ilgili genetik testler yapılmakta. Kalın bağırsak kanserine yakalanan bir kişinin ailesinde kalın bağırsak kanseri olduğu halde o yakalanan kişi o kanseri genetik geçişli olmayabilir. Ya da ailede hiç kimsede olmasa bile kişiden başlayarak genetik geçişli bir kolon kanseri, kalın bağırsak kanseri görülme olasılığı vardır. Tabi bunlar az ihtimal olmasına rağmen sıfır ihtimal değildir. Zaten tıpta sıfır ihtimal hemen hemen hiç görülmemekte. Dolayısıyla kalın bağırsak kanserinin genetik bir yönü vardır. Peki ne yapmak lazım? Nasıl yapmak lazım? Bizim Hani giderek azalan birtakım önerilerimiz vardır. Onlar da şu, kişilere bir defa normal toplumda elli yaşından itibaren mutlaka kolonoskopi dediğimiz kalın bağırsağın içini gören kamerayla gören tüm kalın bağırsağı gören bir tetkikin yapılması gerekir. Bu ilk tetkikte çıkan sonuca göre bir, iki, üç ya da beş yıllık periyotlarla tekrarlanmalıdır. Neden ilk tetkikle çıkacak sonuca göre? Çünkü ilk teklif bulunan iyi huylu olunan bazı tümörler, tümör deyince kanserden bahsetmiyorum. Polipler, adenomlar dediğimiz iyi huylu tümörler ileriye dönük incelenmesi ve sık değerlendirilmesi gereken tümörler olabileceği için bu kişilere bir yıllık ya da üç yıllık periyotlarla yeniden kolonoskopi yapmak önerilmektedir. Ama eğer kişide hiçbir şey yok ise beş yıllık periyotlarla, kolonoskopi yapmak yeterlidir. Ama halkımız genellikle kolonoskopiden soğuk baktığı için ve kaçtığı için hani olmazsa olmaz şekilde biz elli ile altmış arasındaki on yıllık periyotlarda hiç olmazsa yahu bir kere yapın tipinde bir Türk usulü çözüm üretmeye çalışırız ama bu işin doğrusu hiç olmazsa beş yılda bir kolunuz kapı ile kolonlu ve erken teşhise mümkünse ulaşmaktır.