Dalak büyümesi nedir, nedenleri nelerdir? | Op. Dr. Berkhan Savaşçın
Herkese iyi günler. Dalak büyümesi, genellikle karnın sol tarafında, üst bölgede, midenin hemen arkasında bulunan dalağın, normal boyutlarından daha fazla büyümesi ve bu durumun akciğere ya da karın boşluğuna doğru büyüyüp orada elle hissedilmesi durumudur. İnsanlar, dalak büyümesini genellikle ağrı ile hissederler. Peki, dalak neden büyür? Bunun başlıca sebeplerinden biri, birtakım kan hastalıklarıdır. Çünkü dalak, yaşını doldurmuş, yani yaşlanmış kan hücrelerini yok etme görevini üstlenir. Bu işlevi sırasında, eğer birtakım kan hastalıklarına bağlı olarak daha yoğun çalışıyorsa ya da etkileniyorsa, dalak büyüyebilir.
Dalak büyümesine neden olan hastalıklardan biri, tıpta "İTP" (İdyopatik Trombositopenik Purpura) olarak adlandırılan bir hastalıktır. Bunun dışında, dalağın bazı tümörlerde ve bazı kan kanserlerinde de büyüdüğü görülebilir. Ayrıca, "portal hipertansiyon" dediğimiz, karaciğere giden ve bağırsaklardaki besinleri karaciğere taşıyan portal damarların daralması, tıkanması ve bu bölgede basınç artışı durumlarında da dalak büyümesi ortaya çıkabilir.
Tüm bu durumlar sonucunda dikkat edilmesi gereken önemli nokta şudur: İnsanlar genellikle dalaklarının büyüdüğünü fark etmezler. Dalak büyümesi oldukça ileri boyutlara gelse bile, eğer dalak kapsülünde bir gerilme nedeniyle ağrı hissedilmezse, bu durum uzun süre fark edilemeyebilir. Karnın sol tarafında ele gelen bir kitlenin dalak büyümesi olduğunu düşünmek her zaman doğru değildir. Bunu anlamak için ultrason gibi görüntüleme yöntemlerine başvurmak gerekir. Bazen dalak, bağ dokularındaki gevşeklik nedeniyle aşağı doğru kayabilir ve ele gelebilir; bu durum büyüme anlamına gelmez.
Dalak büyümesinde esas önemli olan, tanı yöntemleridir. Ultrason, en hafif ve en az zararlı tanı yöntemlerinden biridir ve dalak büyümesinin teşhisinde ilk tercih edilen yöntemdir. Bunun dışında, tomografi ve MR gibi görüntüleme teknikleri de kullanılabilir.
Dalak büyümesi her zaman birtakım sorunlara yol açmaz. Eğer altta yatan başka bir hastalık yoksa ve büyüme bu nedenle ortaya çıkmamışsa, genellikle ciddi bir problem yaratmaz. Sadece doğuştan gelen hafif bir dalak büyümesi, herhangi bir sorun yaratmaz. Bu nedenle, dalak büyümesi durumunda altta yatan başka bir hastalık yoksa, bu durum her zaman tehlikeli bir durum oluşturmaz ve herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmayabilir.