Dalak

Op. Dr. Berkhan SAVAŞÇIN 14 Eki 2019

Dalak, karnın sol tarafında , mide ile diyafram arasında yer alan, süngerimsi yapıda, damarsal lenfoid organdır.

Ömrünü doldurmuş kırmızı kan hücrelerini ortadan kaldırarak, içlerindeki demiri yeniden kullanıma verir. Görevlerinin birçoğunu, aslında başka organlar da görmektedir.

Dalağın Bilinen İşlevleri

Kırmızı Kan Hücreleri Yapımı. Anne karnındaki fetusda alyuvarların yapıldığı yer dalaktır. Normalde doğumdan sonra kemik iliği bu görevi dalaktan devralır.

Kemik iliğinin çalışmadığı veya başka dokularla (kanser dokusu) istila edildiği durumlarda dalakta yeniden alyuvar yapım görevi başlayabilir.

Kan temizleyicisi olarak dalak: Vücudun savunma sisteminin işine paralel olarak dalak da vücudun mikroplara karşı koymasında rol aynayan hücreler yapar. Ayrıca mikroorganizmalara karşı koyacak özel maddelerin, yani antikorların yapımında da dalağın vazifeleri vardır.

Akyuvar Yapımı

Dalak, akyuvarların bir çeşidi olan lenfositleri yapar. Ayrıca dalak akyuvar yapımını akşamları yapamaz.

Kırmızı Hücrelerin Yıkımı

Yaşlanan alyuvarlar ve şekilleri normalin dışında olanlar, büyük dalak hücreleri tarafından alınır ve parçalanır.

Kan Deposu Olarak Dalak

Kediler, köpekler ve diğer memelilerde dalak, kırmızı kan hücrelerini depolar. Büyük enerji gerektiren durumlarda, büyük kanamalarda dalak kasılarak dolaşım sistemine bol miktarda kan verilir. İnsanlarda da dalağın bu görevi yaptığı yıllarca söylenmiş olmasına rağmen bugün bunun gerçek olmadığı bilinmektedir.

Hastalıklarda Dalak

Büyük bir dalak birçok hastalığın seyrinde görülür. Kan hastalıkları, doğum metabolizma hastalıkları, sıtma gibi bazı enfeksiyon hastalıkları ve daha birçok hastalık dalağı büyütür. Sıtmada dalak büyüklüğü o derece karakteristiktir ki, bir bölgede sıtma yaygınlığını ölçmede dalak büyüklüğü ölçü olarak kullanılabilir.

Dalak çıkarılırsa kişi ölmemektedir, yani dalaksızlık hayatla bağdaşan bir durumdur. Kan hücrelerinin aşırı derecede azaldığı durumlarda, büyüyen dalağın hastayı çok rahatsız ettiği bazı hastalıklarda dalak çıkarılarak hastanın rahatlaması sağlanabilir.

Dalak Şişmesinin Nedenleri

Dalağın görevleri arasında bağışıklık sistemini desteklemek de bulunmaktadır. Vücutta meydana gelen bazı hastalık durumlarında, mikroplarla savaşılır. Bu sayede kan ve lenf sistemi etkilendiğinden dalak şişebilmektedir. Dalak şişmesinin daha birçok hastalık nedeni bulunmaktadır. Bu hastalıklara örnek olarak sıtma, frengi, tifo, enfeksiyon, tümör, karaciğer hastalıkları, parazitler, tümör ve zehirlenme verilebilir. Yanı sıra kapı toplardamarındaki yüksek tansiyon da dalağın şişmesine neden olur.

Dalak Nedir? Dalak Ağrısı Nedir? hakkında bilgi almak isterseniz eğer ki; İlgili linke tıklayabilirsiniz.

Dalak Nedir Ne İşe Yarar?

Dalak, eritrositleri yani kırmızı kan hücrelerini ve bağışıklık sistemi açısından önemli rol oynamaktadır. Dalak eski kırmızı kan hücrelerini çıkarır ve hemorajik şok oluşması halinde değerli olabilecek kan rezervini tutar. Dalak ayrıca vücuttaki demiri geri dönüştürmekte de görevlidir.

Dalak Vücudun Neresindedir?

Dalak, karnın sol tarafında, midenin yanında, göğüs kafesinin ise altında konumlanmıştır. Yapı olarak yumuşaktır ve süngere benzeyen bir organdır.

Dalak İçin Hangi Doktora Gidilir?

Dalak ile ilgili şikayetlerde başvurmanız gereken bölüm Hematoloji polikliniğidir. Hastalığın tanısı konulduğunda nedenine bağlı olarak İç Hastalıkları (Dahiliye) ya da Genel Cerrahi bölümlerinde de gerekli test ve tetkikleri de uygulanabilir.

Dalak Şişmesi Nasıl Anlaşılır?

Dalak büyümesi karnın sol üst kısmında sol omuza doğru yayılan ağrı, anemi ( kansızlık) midenin üzerine yapılan baskı ve bu baskıya bağlı şekilde kişinin çok hızlı bir biçimde doyması ve şişkinlik hissetmesi dalak rahatsızlıkların işaret eden belirtilerin başında gelmektedir.

Dalak Neden Şişer ve Ağrır?

Dalak şişmesinin altında yatan başlıca nedenler arasında, yüksek tansiyon, karaciğer ile ilgili sorunlar, kan akışıyla ilgili problemler, konjektif kalp yetmezliği gibi sebepler sayılabilir. Bu durumlarda dalak şişebilir ve kişinin ağrı hissetmesine sebep olabilir.

Dalak Niye Alınır?

İlaç tedavisinden cevap alınamaması ya da tedavi tamamlandıktan sonra sorunun tekrar etmesi, ilaçların yan etkileri sebebi ile kişinin ilaç kullanamamsı durumunda dalağın alınması gerekebilir. Hemolitik anemi yani alyuvarların yıkımı ile izlenmesi, ileri düzey kansızlık durumlarında da dalağın cerrahi müdahale ile alınması gerekli görülebilir.

Dalağı Alınan Kişi Nelere Dikkat Etmeli?

Dalak alındığında kişi kapsüllü bakterilere bağlı şekilde oluşan enfeksiyonların oluşma riski artar. Bu yüzden aşılanma çok önemlidir. Cerrahi öncesinde hemophilus influenza tip B, streptokok ve pnömokok yapılır ve bu aşılar her 5 yılda bir tekrarlanmalıdır.